انواع گچ جهت قالب گیری سفال و سرامیک

خانه / کاربردهای گچ / گچ در سرامیک

گچ در سرامیک

گچ در سرامیک

در صنعت سرامیک، گچ به طور کلی برای چهار منظور مختلف کاربرد دارد.

۱- برای ساخت قالبهایی که در شکل دادن قطعات به روش ریخته گری مورد استفاده قرار می گیرند، قالبهای ریخته گری به طور نسبی باید دارای تخلخل بیشتری باشند.

۲- برای ساخت قالبهایی که در دیگر روشهای شکل دادن (به عنوان مثال در شکل دادن با استفاده از دستگاههای جیگر و یا دستگاههای گردان) مورد استفاده قرار می گیرند. این قالبها در مقایسه با قالب های ریخته گری دارای تخلخل کمتر می باشند.

۳- برای ساخت مدلها، برای این منظور از گچهایی که تراکم و استحکام زیادی دارند ولی تراشیدن آنها سهل و آسان است، استفاده می شود.

۴- برای ساخت قالبهای اصلی و مادر: این قالب ها باید دارای تراکم و استحکام مناسبی باشند، بنابراین مقدار تخلخل باید در کمترین حد ممکن باشد.

قالب اصلی:بعد از شکل یافتن مدل، یک قالب منفی(و معمولا چند تکه) از مدل ساخته می شود که به آن قالب اصلی گویند. سپس قالب دیگری که قاعدتا مثبت است از آن ساخته می شود به نام قالب مادر که به کمک آن قالب هایی را که باید در خط تولید مورد استفاده قرار گیرند، می سازند که به آن ها قالب کار گویند. شکل مراحل ساخت قالب کار از مدل را نشان می دهد.

گچ مورد استفاده در صنایع سرامیک کلسیم سولفات همی هیدرات است که از حرارت دادن کانی ژیپس با فرمول CaSO₄.2 H₂O ، سختی ۲ و وزن مخصوص ۳/۲ طبق واکنش زیر به وجود می آید:

  CaSO₄.2 H₂O

  CaSO₄+0/5 H₂O

مزایای عمده گچ به عنوان ماده اولیه ساخت قالب عبارت است از:

۱- امکان تبدیل آن از حالت پودر به ماده جامدی که به خوبی شکل مورد نظر را ایجاد نموده است، وجود دارد.

۲- قیمت آن ارزان باشد.

با این حال وقتی قالبهای کار از قالبهای اصلی و مادر ساخته شود، گچ نقاط ضعف خود را آشکار می کند که عبارت است از:

۱- در هنگام تهیه قالبها لازم است که آنها در مراحل مختلف توسط یک ماده جداکننده (نظیر صابون) پوشانده شده تا از چسبیدنشان به یکدیگر جلوگیری به عمل آید. بدیهی است که وجود لایه صابون به نحو غیر قابل اجتنابی باعث از بین رفتن جزئیات ظریف طرح می شود.

۲- گچ غیرقابل انعظاف است. بنابراین برای تولید اشکال نسبتا پیچیده لازم است که قالبها به قطعات زیادی تقسیم شوند که این امر نیز باعث ایجاد خط درز در قالبهای اصلی و مادر می گردد. جهت مقابله با این مشکل در دو دهه قبل از مواد آلی انعظاف پذیر و یا رزینهای مصنوعی مثل پلی وینیل کلراید (PVC) فنل فرمالدئید و انواع رزینهای اپوکسی در تهیه قالبهای اصلی و مادر استفاده می شود.

انواع گچ های مورد استفاده در صنعت سرامیک

گچ مدل و گچ قالب

گچ مدل و گچ قالب همان سولفات کلسیم نیمه هیدرات است که بدلیل جذب آب شدید خوب و مناسب آن به منظور ساخت مدل و قالب در صنایع مختلفی بخصوص صنعت سرامیک پرسلان، پرسلان بهداشتی و غیره استفاده فراوانی دارد.این نوع گچ از سنگ گچ نسبتا خالص تولید می شود وگچ آلفای بدست آمده گاهی بطور خالص و گاهی مخلوط گچ آلفا و گچ بتا بنا به نوع ساخت مدل یا قالب که باید دارای خواص ویژه ای باشد به نسبت های مختلف در کارخانه نیز مواد افزودنی به آن اضافه میگردد و مخلوط و ساخته میشود.

گچ قالب ریخته گری

این نوع گچ در صنایع ریخته گری سرامیک نرم برای تولید قالبها، مانند قالب قوری، گلدان و چینی بهداشتی بکار گرفته میشود. این قالب ها برای قطعات خاصی که دارای اشکال غیر هندسی دارند و تحت فشار در قالب تولید میگردند میباشد. مقدار حجمی و نوع خلل و فرج مویین(کاپیلاری) در گچ قالب، جهت جذب آب دوغاب پرسلانی، تعیین کننده مرغوبیت این گچ و تشکیل بدنه سرامیکی می باشد.

تفاوت بین گچ قالب ریخته گری با گچ مدل (آلاباستر) در این است که گچ قالب ریخته گری باید دارای زمان گیرایش معین و مشخص باشد و همچنین مقدار آب مورد احتیاج برای مخلوط کردن گچ با آب کمتر در نظر گرفته شود که مقاومت بیشتری بگیرد.

گچ قالب چرخان

این نوع گچ برای صنعت سرامیک نرم به منظور تولید فنجان، بشقاب و قطعات و فرآورده متقارن هندسی که با چرخانیدن توسط دستگاه های مخصوص تولید میشوند کاربرد دارد. این گچ دارای مقاومت زیادی است و حالت خشک کردن خوبی دارد.

گچ قالب پرسی

قالب های پرسی گچی برای شکل دادن مواد سرامیکی شکل پذیر به روش پرسی بکارگرفته میشود.به این نوع گچ مواد افزوئنی اضافه میگردد که مقاومت بیشتری حاصل شود و بتواند نیروهای زیادی را تحمل نماید.

برای تولید این نوع قالب گچ، لوله های مخصوصی که بتواند هوا را بخوبی عبور دهد کار گذارده میشود که موقع سفت شدن گچ، هوا را در قطعه گچی(قالب) با افزایش فشار وارد میکنند تا یک حجمی از لوله های مویین معین و مشخص و کاملا با ساختار ریز بوجود آید.